Osnivanje preduzeća u Republici Srpskoj

Postupak registracije Društva sa ograničenom odgovornošću u Republici Srpskoj

Prije svega, dragi čitaoci, pisac ovog teksta će pokušati da vas ne opterećuje čisto pravnom terminologijom i pozivanjem na zakone koji regulišu ovu oblast jer korisniku informacije iz ovog teksta to uopšte nije potrebno niti mu je od krucijalnog značaja.

Obzirom da je ovo tekst koji je namjenjen prije svega za zainteresovane investitore iz Republike Srbije u Republici Srpskoj, potrebno je naglasiti da je postupak registracije privrednog društva u Republici Srbiji mnogo lakši, jednostavniji i brži nego u Republici Srpskoj.

Zakonodavac u Republici Srpskoj ima namjeru da novim zakonskim rješenjima koja bi trebala da počnu da se primjenjuju od 01.12.2013 godine ovaj postupak pojednostavi podnošenjem prijave za registraciju Agenciji za posredničke, informatičke i finansijske usluge Republike Srpske (APIF) po principu koji bi bio sličan kao u Republici Srbiji. Odstupanje od tog sistema se ogleda u činjenici da APIF dostavlja predmetnu prijavu nadležnom registracionom sudu (Okružni privredni sud) na dalje odlučivanje. Ukoliko bi se predmetni sud držao zakonskih okvira on bi o prijavi morao da rješi u roku od dva dana.. Prije dostavljanja prijave  Okružnom privrednom sudu, APIF je dužan da od Poreske Uprave Republike Srpske pribavi jedinstveni identifikacioni broj (JIB) za novoosnovanog privrednog subjekta. Praksa će nakon početka primjene ovog zakona pokazati da li je to moguće

Ipak, i prema novom zakonskom rješenju, osnivač je dužan da preduzme određene prethodne radnje, prije podnošenja same prijave. Preduzimanje radnji zavisi od više okolnosti, prije svega koliki je broj osnivača Društva (jedan ili više osnivača), koliko iznosi osnivački ulog osnivača u Društvu, a u pogledu dokumenata koji su potrebni za osnivanje i da li je osnivač novog Društva privredni subjekt ili fizičko lice.

U Bosni i Hercegovini je, za razliku od Republike Srbije, već duži niz godina uveden notarski sistem. Notari kao javni bilježnici imaju ili su imali značajna ovlašćenja i u ovom, za čitaoca,  bitnom segmentu prava, osnivanju Društva sa ograničenom odgovornošću. Novim zakonskim rješenjima, oni na određeni način imaju manju ulogu u osnivanju ali su još uvijek stepenica koja je nezaobilazna prilikom registracije Društva.

Stepen važnosti uloge notara zavisi i opredeljuje jedna okolnost. To je visina osnivačkog uloga. Naime, novim zakonskim rješenjima zakonodavac je dozvolio registraciju Društva sa ograničenom odgovornošću čiji je osnivački ulog 1 konvertibilna marka (približno 0.5 Eur).

Radi lakšeg razumjevanja postupka u jednom ili drugom slučaju ovde ćemo opisati oba slučaja registracije Društva. Dakle slučaj kada je osnivački ulog u Društvu minimalan  (1 KM) i riječ je samo o jednom osnivaču i slučaj kada je osnivački kapital u novcu veći ili kad osnivački kapital osnivača pored novca čine i pokretne ili nepokretne stvari.

1. POSTUPAK KOJI PRETHODI PODNOŠENJU PRIJAVE

a)    Kada se vrši registracija Društva sa ograničenom odgovornošću čiji je osnivački kapital 1,00 KM a riječ je o jednočlanom Društvu sa ograničenom odgovornošću postupak je sledeći

–       osnivač sam (najčešće uz pomoć advokata) sačinjava Odluku o osnivanju Društva (ukoliko je osnivač Društva jedno lice). Potpis na predmetnoj odluci ovjerava notar. Obzirom da odluku ne sastavlja i notarski obrađuje notar, već samo ovjerava potpise na prethodno sačinjenom tekstu odluke troškovi notara su značajno manji.

–       Osnivač takođe sačinjava i ovjerava kod notara svoj potpis na odluci o imenovanju direktora Društva te izjavu direktora da prihvata dužnost direktora

–       uz popunjenu prijavu koja se predaje APIF-u pored gore navedenih odluka predaju  se i sledeća dokumenta:

1. lična karta (ovjerena kopija)
2. putna isprava ili izvod iz odgovarajućeg registra kojim se utvrđuje identitet osnivača za domaće ili strano fizičko ili pravno lice, odnosno uvjerenje o prebivalištu za domaće ili strano fizičko lice, (ovjerena kopija)
3. lična karta ili putna isprava ili odgovarajuće pisano ovlašćenje kojim se utvrđuje svojstvo lica ovlašćenog za zastupanje, odnosno predstavljanje subjekta upisa i ovjeren potpis tog lica, odnosno za lica ovlašćena za zastupanje subjekta upisa, uvjerenje o prebivalištu za domaće fizičko lice, odnosno za strano fizičko lice uvjerenje o prebivalištu ili boravištu, (ovjerena kopija)
4. potvrdu banke o izvršenoj uplati na privremeni račun ili račun poslovnog subjekta o deponovanom odnosno uplaćenom novčanom ulogu kojim se utvrđuje visina uplaćenog kapitala u novcu osnivača, odnosno člana poslovnog subjekta, s tim da potvrda sadrži podatke o uplatiocu, svrhi uplate, visini uplate i podatke o nazivu poslovnog subjekta u čiju korist se uplata vrši,
5. Ovjeren potpis lica ovlašćenih za zastupanje poslovnih subjekata koje se upisuje u registar predaje se na obrascu prijave za registraciju predviđenom za sud, u pisanom obliku, ukoliko akt o osnivanju ne sadrži ovjeren potpis tog lica.

a)    Kada se vrši registracija Društva sa ograničenom odgovornošću čiji je osnivački kapital veći od 1,00 KM ili je riječ o višečlanom Društvu sa ograničenom odgovornošću, ili osnivač pored osnivačkog uloga u novcu unosi osnivački ulog u pokretnim ili nepokretnim stvarima postupak je sledeći:

–       osnivač se obraća Notaru koji sačinjava i notarski obrađuje Odluku o osnivanju Društva ili Ugovor o osnivanju Društva (ukoliko je riječ o više osnivača) sa svim troškovima notarske obrade

–       Notar takođe sačinjava i notarski obrađuje  odluku o imenovanju direktora Društva te izjavu direktora da prihvata dužnost direktora

–       uz popunjenu prijavu koja se predaje APIF-u pored gore navedenih odluka predaje se i:

1. lična karta (ovjerena kopija)
2. putna isprava ili izvod iz odgovarajućeg registra kojim se utvrđuje identitet osnivača za domaće ili strano fizičko ili pravno lice, odnosno uvjerenje o prebivalištu za domaće ili strano fizičko lice,
3. lična karta ili putna isprava ili odgovarajuće pisano ovlašćenje kojim se utvrđuje svojstvo lica ovlašćenog za zastupanje, odnosno predstavljanje subjekta upisa i ovjeren potpis tog lica, odnosno za lica ovlašćena za zastupanje subjekta upisa, uvjerenje o prebivalištu za domaće fizičko lice, odnosno za strano fizičko lice uvjerenje o prebivalištu ili boravištu,
4. potvrdu banke o izvršenoj uplati na privremeni račun ili račun poslovnog subjekta o deponovanom odnosno uplaćenom novčanom ulogu kojim se utvrđuje visina uplaćenog kapitala u novcu osnivača, odnosno člana poslovnog subjekta, s tim da potvrda sadrži podatke o uplatiocu, svrhi uplate, visini uplate i podatke o nazivu poslovnog subjekta u čiju korist se uplata vrši,
5. izvod iz odgovarajućeg javnog registra kojim se utvrđuje pravo svojine na ulogu u stvarima i pravima, te nalaz ovlašćenog sudskog vještaka ili revizora kojim se utvrđuje vrijednost uloga u stvarima i pravima,
6. Ovjeren potpis lica ovlašćenih za zastupanje poslovnih subjekata koje se upisuje u registar predaje se na obrascu prijave za registraciju predviđenom za sud, u pisanom obliku, ukoliko akt o osnivanju ne sadrži ovjeren potpis tog lica.
7. Uz prijavu za upis u Registar osnivanja društva sa ograničenom odgovornošću, uz isprave navedene u stavu 1. ovog člana, podnosi se i dokaz o sredstvima obezbjeđenja za neuplaćeni iznos novčanog dijela osnivačkog uloga, odnosno za vrijednost neunesenog nenovčanog dijela

Upis u registar nije uslovljen postojanjem akta (rješenja, odobrenja ili potvrde) kojima se utvrđuju tehničke i druge karakteristike poslovnog prostora subjekta upisa, odnosno odobrenjem za njegovo korišćenje, osim ako je to utvrđeno posebnim zakonom.

1. POSTUPAK NAKON PODNOŠENJA PRIJAVE

Postupak registracije pokreće se podnošenjem prijave Agenciji ili njenim organizacionim jedinicama, nezavisno od sjedišta subjekta upisa. Prijava se podnosi na propisanom obrascu i uz prijavu seprilažu propisani dokumenti u originalu, ovjerenom prepisu ili ovjerenoj foto-kopiji. Ako je dokument podnesen na stranom jeziku, prilaže se i prevod tog dokumenta od ovlašćenog sudskog tumača. Strane javne isprave ne podliježu nadovjeri, pod uslovom reciprociteta. Prijava se podnosi Agenciji neposredno, poštom ili elektronskim putem. Kada se prijava podnosi putem poštanske pošiljke, rokovi se računaju od dana kada je Agencija zaprimila prijavu sa dokumentacijom.

Agencija prijavu sa dostavljenom dokumentacijom neposredno u pisanom obliku i elektronskim putem odmah i bez odlaganja dostavlja nadležnom registarskom sudu na odlučivanje. Agencija je dužna da prije dostavljanja prijave pribavi od nadležnog poreskog organa JIB za subjekte upisa. Propisivanjem ovakvog postupanja, zakonodavac ima namjeru da isključi do sada dva neophodna koraka koji su bili predviđeni ranijim upisom a to je obavezu novog subjekta da on podnosi zahtjev za dodjelu JIB-a nakon registracije kao I obavezu novog subjekta da on nakon registracije u roku od pet dana podnese zahtjev za dodjelu matičnog broja u Republičkom zavodu za statistiku Republike Srpske.

Nadležni registarski sud je dužan, u roku od dva dana od dana prijema prijave, ispitati i utvrditi da li su ispunjeni uslovi za upis u sudski registar i u istom roku donijeti odluku o upisu u sudski registar, ako su uz prijavu dostavljene potrebne isprave za upis u sudski registar.

Nadležni registarski sud provjerava da li su uz prijavu za registraciju podnesene potrebne registarske isprave, te da li su ona u skladu sa ovim zakonom ili posebnim propisima Republike Srpske kojima se uređuje osnivanje, organizacija i poslovanje pojedinačnih poslovnih subjekata. Ako su ovi uslovi ispunjeni uslovi nadležni registarski sud donosi rješenje (koje sadrži MB i JIB), kojim odobrava registraciju i upis u Registar. Ako nisu ispunjeni uslovi za registraciju, nadležni registarski sud odbacuje prijavu.

Nadležni registarski sud odluke donesene u postupku registracije dostavlja podnosiocu prijave putem Agencije. Agencija je dužna, odmah i bez odlaganja, odluke suda dostaviti podnosiocu prijave, poštujući pravila o dostavljanju.

Nakon završene registracije novi poslovni subjekt će izraditi pečat i otvoriti transakcioni račun kod poslovne banke po sopstvenom izboru.

Obzirom da je Uprava za indirektno oporezivanje BiH, institucija koja je na državnom nivou a da su propisi koji regulišu osnivanje poslovnog subjekta donijeti na entitetskom nivou, zahtjev za dobijanjem PDV i carinskog broja podnosi se nakon registracije poslovnog subjekta direktno od poslovnog subjekta.

Uz prijavni zahtjev neophodna je sledeća dokumentacija:

–          rješenje o upisu u sudski registar kod svih vrsta registracija za PDV;

–          uvjerenje ili potvrda o registraciji od nadležne poreske uprave

–          lična karta vlasnika i odgovornih lica pravnog lica, podnosioca zahtjeva;

–          dozvola za rad i prijava boravišta, izdate od nadležnih organa entiteta ili Brčko Distrikta BiH za odgovorno lice-stranog državljanina;

–          punomoć kojom se ovlašćuje državljanin BiH da zastupa poreznog obveznika u postupcima sa UIO, u slučaju odsustva odgovornog lica-stranog državljanina;

–          pasoš za vlasnika i odgovorno lice-stranog državljanina i

–          karton deponovanih potpisa ovjeren od poslovne banke kod koje je transakcijski račun otvoren (za sve otvorene transakcijske račune).

Moramo, na žalost, napomenuti da je registracija kod Uprave za indirektno oporezivanje u najvećem broju slučajeva tzv “usko grlo”  te da po pravilu traje više od petnaest radnih dana.

Registracijom poslovnog subjekta kod Uprave za indirektno oporezivanje bi bio završen postupak registracije poslovnog subjekta u BiH i bio bi omogućen njegov nesmetan rad.

Bijeljna 14.11.2013. godine

OGNJEN S. AVLIJAŠ,advokat